Қазақстанның өнеркәсіптік кәсіпорындарындағы қауіпсіздік техникасы Астанадағы сарапшылар кездесуінің тақырыбына айналды. «Әділдік және өркендеу» Қоғамдық қоры кеншілерді, өткізушілерді, машинистерді, құтқарушыларды және басқа да жұмысшы мамандықтарының өкілдерін толғандыратын мәселелерді кеңінен талқылауға шақырды. Дөңгелек үстелдің модераторы «Қазақмыс» корпорациясының тау-кен жұмысшысы, Қоғамдық қордың Ұлытау өңіріндегі белсендісі Шәмші Хамзе болды.
Кездесуді ашқан Ш. Хамзе былай деді: «Қауіпсіздік мәселелері, әдетте, қоғамдық күн тәртібінде аса қаралмайтын. Бірақ біз Қоғамдық қор ретінде бұл ең маңызды мәселелер екенін түсінеміз, сондықтан кәсіпорындарда өз өмірін қатерге тігетін азаматтар үшін осы тақырыпты қозғаймыз».
Қоғамдық қорды құруға күш салған азаматтар мен белсенділер қауіпсіз өндіріс мәселесін жұмысшылардың құқықтарын қорғаудағы басты тақырып деп санайды.
«Кәсіпорындарда өлім-жітім оқиғаларына тоқтау жоқ. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қауіпсіздіктің басымдығына назар аударғаны кездейсоқ емес. 7- ақпанда Үкіметтің кеңейтілген отырысында ол кәсіпорындарды жаңғырту және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігі туралы айтты. Мемлекет басшысы шахталарды қалпына келтіруді, өнеркәсіптік қауіпсіздікті күшейтуді тапсырды. Бұл жұмысшылар үшін, мен үшін өте маңызды және біз Президенттің бұл бағыттағы саясатын қолдаймыз», - деп атап өтті модератор.
Сындарлы диалог пен нақты шараларды әзірлеуді қолдай отырып, қоғам белсенділері өз алаңында барлық мүдделі тарапқа бірге жиналуды ұсынды. Бұл жұмыс берушілер, мемлекеттік органдардың өкілдері және кәсіподақтар. Шахталар мен фабрикалардағы еңбек жағдайлары көбінесе олардың келісілген әрекеттеріне байланысты болады.
Дөңгелек үстел жұмысына ҚР ЕХӘҚМ Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институтының бас директорының м.а. Әлімжан Бекмағамбетов, ҚР Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Нұрлан Өтешев, «Қазуглепроф» ҚР көмір өндірушілері салалық кәсіподағының төрағасы Марат Миргаязов, «Қорғау» Көмір өндірушілер кәсіподағының бас техникалық инспекторы Андрей Лукин, Өртке қарсы және апаттық-құтқару қызметтері қауымдастығының президенті Марат Хасенов, «Батыр Көмір» жергілікті кәсіподағының төрағасы Сергей Михайлюк, Еңбек қауіпсіздігі және техникасы бойынша консалтинг саласындағы сарапшы Александр Спирин, сондай-ақ кәсіпорындардың жұмыс істеп жатқан қызметкерлері және беделді кеншілер қозғалысының ардагерлері қатысты. Олардың барлығы өз ұстанымдарын білдірді, жиналып қалған проблемалар туралы ашық және вексельсіз сөйлесті.
«Қорғау» Көмір өндірушілер кәсіподағының бас техникалық инспекторы Андрей Лукин: «Шахтадағы екі ірі апаттың орын алғаны нені көрсетті? Бұл Костенко шахтасы және Қазақстан шахтасы. Тіпті Ленин шахтасы, Абай шахтасы, онда біз 3 жыл бойы 4 ауыр топтық жағдайға тап болдық. Бұл - қарапайым қауіпсіздік талаптарының орындалмауы. Конвейерлерді тазарту, тау-кен қазбаларын қорғасынмен сырлау, шаңсыздандыру жасалмайды. Арнайы білім мен дағдыларды қажет етпейтін, бірақ онымен айналысатын адамның болмауы көп өлімге әкеп соқтырды»
Сонымен қатар жиынды жүргізген Ш. Хамзе: «Біз жұмыс берушілердің өкілдерін, атап айтқанда, кәсіпорын иелерінің мүдделерін білдіретін тау - кен кәсіпорындарының қауымдастығын шақырдық. Біз өндіруші кәсіпорындардағы, оның ішінде тау-кен кәсіпорындарындағы еңбекті қорғау мәселелері, ең алдымен, меншік иелерінің саясатына және өндіріс менеджментіне байланысты екендігіне сүйенеміз. Оларға қауіпсіздік техникасы шығындарының ашық жариялануы, ескірген жабдықтар, заманауи қауіпсіздік жүйелеріне, жұмысшыларды оқыту мен қайта даярлауға кететін шығындарға қатысты көптеген сұрақ бар. Өкінішке қарай, Радостовец мырзаның тау-кен кәсіпорындарының қауымдастығы үнсіз қалды. Бірақ бұл да нәтиже, өйткені олигархтардың мүдделерін қорғау олардың нақты мақсатын көрсетеді. Қатысушылардың ұсыныстары және сөйлеген сөздерімен танысқаннан кейін, олар өздерінің еңбек ұжымдарының әрбір қызметкерінің қауіпсіздігі үшін диалогқа барады деп үміттенеміз».
Қоғамдық қорды құруға күш салған азаматтар мен белсенділер қауіпсіз өндіріс мәселесін жұмысшылардың құқықтарын қорғаудағы басты тақырып деп санайды.
«Кәсіпорындарда өлім-жітім оқиғаларына тоқтау жоқ. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қауіпсіздіктің басымдығына назар аударғаны кездейсоқ емес. 7- ақпанда Үкіметтің кеңейтілген отырысында ол кәсіпорындарды жаңғырту және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігі туралы айтты. Мемлекет басшысы шахталарды қалпына келтіруді, өнеркәсіптік қауіпсіздікті күшейтуді тапсырды. Бұл жұмысшылар үшін, мен үшін өте маңызды және біз Президенттің бұл бағыттағы саясатын қолдаймыз», - деп атап өтті модератор.
Сындарлы диалог пен нақты шараларды әзірлеуді қолдай отырып, қоғам белсенділері өз алаңында барлық мүдделі тарапқа бірге жиналуды ұсынды. Бұл жұмыс берушілер, мемлекеттік органдардың өкілдері және кәсіподақтар. Шахталар мен фабрикалардағы еңбек жағдайлары көбінесе олардың келісілген әрекеттеріне байланысты болады.
Дөңгелек үстел жұмысына ҚР ЕХӘҚМ Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институтының бас директорының м.а. Әлімжан Бекмағамбетов, ҚР Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Нұрлан Өтешев, «Қазуглепроф» ҚР көмір өндірушілері салалық кәсіподағының төрағасы Марат Миргаязов, «Қорғау» Көмір өндірушілер кәсіподағының бас техникалық инспекторы Андрей Лукин, Өртке қарсы және апаттық-құтқару қызметтері қауымдастығының президенті Марат Хасенов, «Батыр Көмір» жергілікті кәсіподағының төрағасы Сергей Михайлюк, Еңбек қауіпсіздігі және техникасы бойынша консалтинг саласындағы сарапшы Александр Спирин, сондай-ақ кәсіпорындардың жұмыс істеп жатқан қызметкерлері және беделді кеншілер қозғалысының ардагерлері қатысты. Олардың барлығы өз ұстанымдарын білдірді, жиналып қалған проблемалар туралы ашық және вексельсіз сөйлесті.
«Қорғау» Көмір өндірушілер кәсіподағының бас техникалық инспекторы Андрей Лукин: «Шахтадағы екі ірі апаттың орын алғаны нені көрсетті? Бұл Костенко шахтасы және Қазақстан шахтасы. Тіпті Ленин шахтасы, Абай шахтасы, онда біз 3 жыл бойы 4 ауыр топтық жағдайға тап болдық. Бұл - қарапайым қауіпсіздік талаптарының орындалмауы. Конвейерлерді тазарту, тау-кен қазбаларын қорғасынмен сырлау, шаңсыздандыру жасалмайды. Арнайы білім мен дағдыларды қажет етпейтін, бірақ онымен айналысатын адамның болмауы көп өлімге әкеп соқтырды»
Сонымен қатар жиынды жүргізген Ш. Хамзе: «Біз жұмыс берушілердің өкілдерін, атап айтқанда, кәсіпорын иелерінің мүдделерін білдіретін тау - кен кәсіпорындарының қауымдастығын шақырдық. Біз өндіруші кәсіпорындардағы, оның ішінде тау-кен кәсіпорындарындағы еңбекті қорғау мәселелері, ең алдымен, меншік иелерінің саясатына және өндіріс менеджментіне байланысты екендігіне сүйенеміз. Оларға қауіпсіздік техникасы шығындарының ашық жариялануы, ескірген жабдықтар, заманауи қауіпсіздік жүйелеріне, жұмысшыларды оқыту мен қайта даярлауға кететін шығындарға қатысты көптеген сұрақ бар. Өкінішке қарай, Радостовец мырзаның тау-кен кәсіпорындарының қауымдастығы үнсіз қалды. Бірақ бұл да нәтиже, өйткені олигархтардың мүдделерін қорғау олардың нақты мақсатын көрсетеді. Қатысушылардың ұсыныстары және сөйлеген сөздерімен танысқаннан кейін, олар өздерінің еңбек ұжымдарының әрбір қызметкерінің қауіпсіздігі үшін диалогқа барады деп үміттенеміз».
«Қазуглепроф» ҚР Көмір өндірушілері салалық кәсіподағының төрағасы Марат Миргаязов:
«Мұндай әрекеттер жұмыс берушінің қауіпсіздікке қалай қарайтындығы мен қоғам белсенділерінің бар екенінің көрсеткіші. Біз жұмыс берушілерді осында отыруға мәжбүр етуіміз керек! Жұмыс берушілерге өқтінбей-ақ, олар өздері бізбен бірге болуы керек. Себебі, қауіпсіздік - ең маңызды мәселе!».
Жалпы, дөңгелек үстелге қатысушылар қауіпсіздік техникасы саласындағы ең өзекті мәселелерді талқылады: техникалық және геологиялық шындықтың өзгеруіне байланысты жаңа өндірістік сын-қатерлер, ғылыми институттар позицияларының әлсіреуі, жас мамандарды оқытуда ұрпақтар сабақтастығының болмауы. Бұдан бөлек, Қазақстанда 2030 - жылға дейін қабылданған қауіпсіз еңбек тұжырымдамасы туралы жан-жақты әңгіме қозғалды.
Еңбекті қорғау және өндіріс қауіпсіздігі мәселелерінде қоғамдық бақылауды орнату үшін кездесуге қатысушылар «Әділдік және өркендеу» ҚҚ жанынан қоғамдық комиссия құру туралы шешім қабылдады. Белсенділер Үкімет өкілдерін, өнеркәсіптік облыстар әкімдіктерін, жұмыс берушілерді, бейінді кәсіподақтар мен үкіметтік емес ұйымдарды бірлескен жұмысқа шақыруға ниетті.
«Мұндай әрекеттер жұмыс берушінің қауіпсіздікке қалай қарайтындығы мен қоғам белсенділерінің бар екенінің көрсеткіші. Біз жұмыс берушілерді осында отыруға мәжбүр етуіміз керек! Жұмыс берушілерге өқтінбей-ақ, олар өздері бізбен бірге болуы керек. Себебі, қауіпсіздік - ең маңызды мәселе!».
Жалпы, дөңгелек үстелге қатысушылар қауіпсіздік техникасы саласындағы ең өзекті мәселелерді талқылады: техникалық және геологиялық шындықтың өзгеруіне байланысты жаңа өндірістік сын-қатерлер, ғылыми институттар позицияларының әлсіреуі, жас мамандарды оқытуда ұрпақтар сабақтастығының болмауы. Бұдан бөлек, Қазақстанда 2030 - жылға дейін қабылданған қауіпсіз еңбек тұжырымдамасы туралы жан-жақты әңгіме қозғалды.
Еңбекті қорғау және өндіріс қауіпсіздігі мәселелерінде қоғамдық бақылауды орнату үшін кездесуге қатысушылар «Әділдік және өркендеу» ҚҚ жанынан қоғамдық комиссия құру туралы шешім қабылдады. Белсенділер Үкімет өкілдерін, өнеркәсіптік облыстар әкімдіктерін, жұмыс берушілерді, бейінді кәсіподақтар мен үкіметтік емес ұйымдарды бірлескен жұмысқа шақыруға ниетті.